Negatieve verwachtingen kunnen het effect van een krachtige pijnstiller teniet doen. Positieve verwachtingen geven juist een verdubbeling van het fysiologische en biochemische effect van de pijnstiller. Dat blijkt uit een onderzoek aan de Universiteit van Oxford, ondersteund door MRI-scans.
Bij het placebo-effect krijgen patienten zonder dat ze dat weten neppillen of nepbehandelingen. Deze kunnen toch tot verbetering leiden. Ook het omgekeerde komt voor: als patienten verwachten dat een neppil of nepbehandeling een negatief effect heeft, kan verslechtering optreden.
Het onderzoek van de Universiteit van Oxford gaat een stap verder: een aantal gezonde vrijwilligers kregen een krachtige pijnstiller toegediend, en vervolgens werd gemeten wat het effect was van positieve suggestie ("je krijgt nu een krachtige pijnstiller") of negatieve suggestie ("de pijnstiller wordt nu niet langer toegediend"). De resultaten werden gemeten door zelfbeoordeling door de proefpersonen en door MRI-scans.
De proefpersonen kregen een hitteprikkel toegepast op hun onderbeen tot het niveau waarop het pijn begon te doen: een pijnscore van 70 op een schaal van 100. Vervolgens werd intraveneus een krachtige pijnstiller (opiaat) toegediend. De proefpersonen kregen echter op dat moment te horen dat er nog wat testjes werden gedaan. Als onderdeel daarvan werd opnieuw naar de pijnscore gevraagd. Deze zakte van 66 naar 55. Tijdens de rest van de test bleef het niveau van de toegediende pijnstiller constant. Maar de informatie die de proefpersonen kregen varieerde.
Eerst kregen de proefpersonen te horen dat de pijnstiller nu werd toegediend. De ervaren pijn daalde hierbij naar een pijnscore van 39 (op een schaal van 100). Vervolgens vertelden de onderzoekers dat het toedienen van de pijnstiller nu was gestopt en dat de pijn weer kon toenemen. De pijnscore steeg hierbij weer naar 64 (terwijl de pijnstiller ondertussen dus nog steeds werd toegediend!)
De beelden van de MRI-scans kwamen overeen met de mate van pijn die de proefpersonen rapporteerden, en varieerden dus mee met de verwachtingen van de proefpersonen. De test laat hiermee zien dat positieve verwachtingen het effect van een pijnstiller kunnen versterken (verdubbelen in dit geval), maar dat negatieve verwachtingen het effect van een pijnstiller geheel kunnen doen verdwijnen.
Links:
- Samenvatting op ScienceDaily (27 februari 2011)
- Artikel "The Effect of Treatment Expectation on Drug Efficacy: Imaging the Analgesic Benefit of the Opioid Remifentanil", Science Translational Medicine, 16 februari 2011
